Toczące się od 1941 roku zmagania na froncie wschodnim zaczynały się niebezpiecznie przedłużać. Wojna przybierała dla Niemców bardzo zły obrót. Nie mogli oni sobie pozwolić na długie, wyczerpujące zapasy gospodarcze działania wojenne. Powstała wtedy koncepcja, według której planowana zadać Sowietom jeden potężny cios, który pozbawiłby ich możliwości prowadzenia działań ofensywnych na kilka dobrych miesięcy.

Liczono, że w tym czasie uda się nieco uzupełnić poniesione straty, umocnić zajmowane pozycje i spróbować podpisać zawieszenie broni. Sytuacja panująca na froncie wschodnim zmusiła niemieckie dowództwo do zaaprobowania takiego planu. Było to ryzykowne posunięcie. Wynik bitwy był wielce niepewny, siły przeciwników wyrównane, a teren raczej sprzyjał obronie niż atakowi. Dodatkowo data samego ataku była kilkukrotnie przekładana. Hitler ciągle opóźniał rozpoczęcie działań, licząc na większe dostawy nowoczesnych czołgów typu Panthera oraz niszczycieli czołgów Elephant. Ich dostarczanie na wybrany odcinek szło dosyć opornie. Dodatkowo były to całkowicie nowe konstrukcje, nigdy nie przetestowane w boju. Nawet test na poligonach doświadczalnych zostały skrócone do minimum. Ostatecznie podjęto decyzję o ataku z samego rana 5 lipca 1943. Niestety dla Niemców, Rosjanie mieli doskonale rozbudowaną siatkę szpiegowską. Dzięki niej wiedzieli o wszystkich poczynaniach wroga. Dodatkowo w dniu ataku w ich ręce wpadł jeden z żołnierzy niemieckich, który wyjawił dokładną datę ofensywy. Rosjanie zdołali wyprzedzić atak wojsk III Rzeszy potężną kanonadą artyleryjską. Przygniotła ona do ziemi większość szykujących się do ataku oddziałów niemieckich. W ten sposób już na samym początku poniosły one znaczne starty. Sam atak został opóźniony o ponad dwie godziny.

Ciągnąca się nieco ponad tydzień bitwa, okrzyknięta później największą bitwą pancerną w dziejach, miała wyrównany przebieg. Niemcom nie udało się jednak ani przez chwilę osiągnąć przewagi, która dawałaby im szansę na zwycięstwo. Szczególnie zwiodły nowe czołgi. Panthery przechodziły komplikację wieku dziecięcego. Szczególne kłopoty dotyczyły przekładni, skrzyń biegów. Również Elephanty okazały się nietrafnym pomysłem. Ich potężne konstrukcje były osaczane przez lotne grupki żołnierzy radzieckich i wysadzane w powietrze. Wszystko przez to, że konstruktorzy zapomnieli o zamontowaniu karabinów maszynowych, którymi załoga potrafiłaby sama obronić się przed piechotą. Ostatecznie ofensywę zawieszono 17 lipca. Po lądowaniu aliantów na Sycylii, Hitler postanowił przerzucić część z wojsk biorących udział w walkach na front włoski.

Do przyczyn niepowodzenia niemieckiej ofensywy możemy zaliczyć:

Brak przewagi zarówno materiałowej jak i ludzkiej nad przeciwnikiem;
Brak uzyskania elementu zaskoczenia;
Niespełnienie pokładanych nadziei przez nowe typy czołgów.

Czy bitwę pod Kurskiem można traktować jako punkt zwrotny drugiej wojny światowej? Wydaje się, że jest to stwierdzenie nazbyt na wyrost. Chociażby dlatego, że wojna trwała jeszcze prawie dwa lata. Z drugiej strony przyznać trzeba, że już nigdy potem wojska III Rzeszy nie zdołały przeprowadzić ofensywy na tak dużą skalę. Niewątpliwie bitwa pod Kurskiem należy uznać za ogromne defensywne zwycięstwo wojsk Armii Czerwonej. Od tej pory prowadziła ona nieprzerwane akcje ofensywne, aż do ostatecznego zwycięstwa w Berlinie w 1945 roku.